خوێندنی سهرهتایی تا پۆلی ٢ی دواناوهندی له سهقز تهواو كردوه و پاشان له پۆلی ٢ی دواناوهندی به دواوه له دانشسهرا خوێندویهتی و بڕوانامهی دیپلۆمی لهوێ وهرگرتووه. پاش ساڵێك وهك مامۆستای قوتابخانه گوندی وشكێنی مهریوان دیاری كراوه و ههمان ساڵیش له زانكۆی عهلامه تهباتهبایی له رشتهی كۆمهڵناسی وهرگیراوه و له دوای ساڵێك بهڕێوهبردنی ئهركی مامۆستایی له ساڵی ١٣٧٦ی ههتاوی بهرانبهر لهگهڵ ١٩٩٧ی زایینی به مهبهستی رۆیشتن بۆ زانكۆ دهچێته تاران و پاشان بڕوانامهی لیسانسی كۆمهڵایهتی له زانكۆی ناوبراو وهردهگرێت.
شههاب شێخی چالاكیی كولتووری خۆی له تهمهنی ١٦ ساڵییهوه به نووسینی شێعر و بهشداری له كۆڕه ئهدهبیهكانی ئهو كاتی سهقز دهست پێكرد. ناوبراو پاش ماوهیهك دهستی كرد به نووسینی وتار و بابهتی ههمهڕهنگ و له پێشدا له بوارهكانی ئهدهبی و كۆمهڵایهتی قهڵهمی لێ ئهدا، بهڵام دواتر له تهمهنی ٢٢ ساڵی به دواوه به شێوهیهكی بهربڵاوتر و به شێوهی فهرمی وهك رۆژنامهوانێك دهستی دایه نووسینی بابهت و هاوكاری لهگهڵ رۆژنامه بهناوبانگهكانی ئێران وهك: (عصر آزادگان، شرق، هم میهن، اعتماد، روز آنلاین) و ههروهها له زۆربهی رۆژنامه و گۆڤاره كوردیهكانی كوردستان كاری كردوه و وتار و بابهتی بڵاو كردوهتهوه. له بواری پلهی رۆژنامهوانی ماوهیهك بهرپرسی بهشی فارسی رۆژنامهی داخراوی ئاشتی بووه و ههروهها وهك بهرپرسی بهشی كۆمهڵایهتی مانگ نامهی (گفتمان نو) كاری كردووه و ماوهێكیش بهرپرسی بهشی وتار و بابهتهكانی بهشی نێونهتهوهیی رۆژنامهی ئێعتمادی له ئهستۆ بووه.
شههاب شێخی ههنووكه خهریكی كۆتایی هێنان به نووسینی تێزهكهیهتی و به زوویی بڕوانامهی فهوقه لیسانس له بهشی(مطالعات زنان)ی زانكۆی ئیسفههان وهردهگرێ. جگه لهوش وهك چالاكێكی ههڵسوڕ له بوارهكانی سیاسی، مهدهنی و مافی مرۆڤ خهریكی تێكۆشانه. <spanclass="fullpost"> وڵامی پرسیارهكان:
وێڕای سڵاو و ماندوو نهبوون له بهڕێوهبهرانی ماڵپهڕی "ناوهندی ههواڵنێریی سهقز" و ههروهها بینهران و خوێنهرانی ئازیزی ئهم ماڵپهڕه، داوای لێبوردنیش دهکهم بۆ ئهوهی وڵام دانهوهی ئێوه ئازیزان ئهوهنده کهوته درهنگ، هۆکهشی جیا له ههموو گیرو گرفتاری نووسین و کاروبار، گرفتی لهبتاپهکهم بوو که ههموو زانیاریهکانی پاکهوه ببوو، بۆیه ناچار بووم بیدهم به وهستایهك تا چاکی کاتهوه و پاشان فۆنتی کوردیشم نهبوو و ههندێ گرفتی لهم چهشنه، بهڵام ئهمه دهقی وڵامهکان، که من له یهکهم کهسهوه تا دوایین كهس، وڵامیان دهدهمهوه:
shahla
بهڕێز كاك شههاب، ئێوه به چ مهبهستێك لهگهڵ رۆژنامه بهنێوبانگهكانی ئێران كار دهكهن؟
بهڕێز شههلا خان، من له پێش دا بڵێم که له رۆژنامه ۆ گۆڤاره کوردیهکانیش دا وتار بڵاو دهکهمهوه و کردومه، بهڵام هۆی ئهوهی که له رۆژنامه بهناوبانگهکانی ئێران کار دهکهم یان دهنوسم ئهمانهیه: یهکهم: ئێمه له کوردستان رۆژنامهو گۆڤارمان کهمه، زۆر کهم؛ ئهوانهیشی که ههن زۆر کهم به شێوهی پرۆفشناڵ کار دهکهن که زۆر بۆ من گرینگه. پاشان به داخهوه باندو باندبازی و رهفێق بازی زۆر زۆره لهم گۆڤارانهدا، ههروهها زۆربهی ئهم رۆژنامانه سهر به ههندێ شوێنی تایبهتن، که من حهزیان لێ ناکهم. زیاتر لهوه من ماوهی ١٣ ساڵه له تاران دائهنیشم و کهمتر له گهڵ ئهو دۆستانه پێوهندیم بوه. دووههم: من پێم وایه شێوازی نووسینهکانی من رووی دهمی له خوێنهرانی غهیره کورده، بۆیه به فارسی نووسین و له رۆژنامه به ناوبانگهکاندا شوێن پێیهک بۆ قهڵهمی خۆ کردنهوه و له سهر ئهو كێشه و گرفتانهی که ئێمه له گهڵ غهیره کوردهکان ههمانه باشتر کاریگهری دهبێت.
بهردبڕان
لهگهڵ سڵاو له کاک شههابی بهرێز، تکایه چالاکیهکانی خۆت زیاتر دهربخه، چونكه بهراستی ئهم ناساندنهی كه لێرهدا بڵاو كراوهتهوه شتێکی ئهوتۆی تیا نهبوو که له ناو ئهو ههموو بلیمهتهی شاری سهقز ناوی ئێوه دهر بکات، نهکا خوا نهخواسه خهڵک وا بزانن به بۆنهی چالاکی سیاسی جهنابت بۆ ئهم ئیسڵاحات و شتی وا بێت؟ ئهگینا زۆر سهقزی مان ههن چهندها وتاریان نووسیوهو ئهندامی گۆڤارهکانن و خهریکی ههڵسووڕان له بوارهکانی سیاسی و مهدهنی و مافی مرۆڤن، من دڵنیام ئێوه کاری زیاترتان کردوه...دڵنیام
بهڕێز بهردبڕان، نوسیوتانه که سهقز بلیمهت و ناوداری زۆر باش تر و ناسراوتر له منی تێدایه. جا کاکه گیان مامۆستایهکامان بوو له دهبیرستان دا جارێکیان ههر وهکوو ئێستا به ههڵه من ناوێکم له شوێنێك لێ برا بوو و بۆ ماوهیهک بانگهێشت کرابوومه شوێنێک، که هاتمهوه سهر پۆلهكهم، مامۆستاكهم دهیگوت: جا شههاب، مرۆڤ ناوی ببێ باشه، ئهگهر کرا به باشی ئهگهریش نهکرا به خراپه، به ههر جۆرێك بوه با ناوی ببێت. ئێستاش بهرێزم به وتهی جهنابت ئهو ههموه ناوی "بلیمهت" ههیه، با جارێکیش ناوی"بنیمهت"ێک ببێت خۆ له دیوانی خوا کهم نابێتهوه (بنیمهت به مانای بێوڵهت و نهکبهت و...). بهڵام جیا لهوه فهرمایشهکهی جهنابت درووسه و وایه و من خۆشم به ناودار نازانم، ئهوهی که دۆستانی بهڕێوهبهری ماڵپهڕی سهقز بۆ منیان به میوان داناوه، جگه لهوهی که گهورهیی خۆیانیان نواندوه و بۆ منیش جێگهی دهس خۆشانه و سپاسیان ههیه، بهڵام دهبێ بڵێم که ئهو پرسیاره روو لهوانه. بهڵام ههر لێردا بڵێم من هیچ پێوهندیهکی ساختاریی و ئۆرگانیکم له گهڵ هیچ تاقم و گروپ و دهسته و حیزب و رێکخراوهێک نیه، تهنانهت کوردیهکانیش، چ بگات به رێفۆرم خوازان و به تایبه ت ریفۆرم خوازانی کورد! بهڵێ من له گهڵ پرۆژهی رێفۆرمخوازی له ئێراندا تا ماوهیهك لهمهوپێش بووم و کاریشم کردوه و ههزینهشم بۆ داوه و له ههمان کاتدا به شههادهتی نوسینهکانم یهکێک ل مۆنتهقیده جیدیهکانیان بووم و ههمیشه باوهڕم به رهخنه بووه و به تایبهت رهخنهی "دهروون گۆفتمانی". واش نازانم ئهم دۆستانه پێناسهێکی وایان له من ببێت و له بهر ریفۆرمخواز بوون منیان وهک میوان دانابێت. لهوهش که داواتان کردوه من خۆم زیاتر بناسێنم ببوره که ناتوانم ئهو کاره بکهم. شتێکی ئهوتۆ نیه بۆ باس کردن که بڵێم له چهن کۆنفرانسی زانستی دا بهشداریم کردوه، له دامهزراندی چهند رێكخراوهی مهدهنی دا بهشداریم بووه، له دامهزراندی چهند گۆڤار و....، من ههر ئهم شههابهددینی شێخیهم که له ڤێبلاگهکهم دا دهمبینن. ببوره کهمم.
كورش
با عرض سلام خدمت شما و عزيزان زحمتكش در سايت سقز. حوزه مطالعات زنان شامل چه مواردی ميشود؟ لطفا در مورد گستره فعاليتهای علميتان و همچنين اهداف اجتماعی و عملی اين رشته جالب توضيحاتی بفرماييد؟ پيروز و سربلند باشيد.
بهڕێز کورش، موتالعاتی زهنان یان خوێندهوهکانی ژنان، یهکێکه له قۆناغهكانی زانكۆكان که له دۆنیاش دا تازهیه و رهنگه تهمهنی به ٤٠ ساڵ نهگات. پێشتر قۆناغگهلێک به ناوی کۆمهڵناسی ژنان بوو یان کهسێک دهیتوانی بڕوانامهی دۆکتۆراکهی له سهر بابهتێک که پێوهندی به ژنانهوه بوو ههڵبگرتایه. پاش چهن ساڵ رشتهێک دانرا به ناوی جێندر ستادی (gender study) واته خوێندنهوهی جنسیهتی، یان ئهو خوێندهوانهی که پێوهندی به روانین له روانگهی جنسیهتهوه ههیه. لهم چهن ساڵهی داوییدا ئهم قۆناغه به جیاواز به ناوی خوێندنهوهکانی ژنان دانراوه که بریتیه له خوێندوه و لێکدانهوهی بارودۆخی ژنان له ههموو قۆناغه زانستیهکان دا وهک: کۆمهلناسی، یاسا، رامیاری، ئابوری، گهشه سهندن، ئایین، دهروون ناسی، تا رادیهک سیکسۆلۆژی (ئهمهیان له ئێراندا زۆر کهم باسی لێ دهکرێت و زۆرتر دهیبهنه ههر ناو باسی بێهداشتهوه)، و...، زۆر باس و زانستی دیکه. دهبێ ئهوه باس کهم که ئهم قۆناغه له خوێندن له ههر وڵاتێک دا ههندێ لایهنی لۆکاڵی دهبێت که له وڵاتێكی وهک ئێراندا ئهو لایهنه لۆکاڵانه باری ئایینی زۆرتر لهخۆ دهگرێت.
هێژا
سڵاو و رێز، وهك له ژیاننامهكهی بهڕێزت دا هاتووه ئێوه لهگهڵ زۆربهی رۆژنامهكانی ئێران هاوكاریتان كردووه و وتار و بابهتتان بڵاو كردوهتهوه. ئایا لهو بابهت و وتارانهدا باسی كێشهكانی گهلی كوردتان له ئێران كردووه؟ سپاس
بهرێز هێژا، پرسیوتانه که ئایا من له سهر کورد و سهبارهت به کورد دهنووسم، بهڵێ من با تایبهت و دهتوانم بلێم به ٩٥ له سهد له سهر کورد دهنووسم، یان ئهوباباتانهی که پێوهندی به کوردوه ههیه.
رهخنهگر
بهڕێز كاك شههاب، تا ئهو شوێنهی من ئاگادار بم ئێوه پێشتر کاری شیعریشتان دهکرد و لهگهڵ رهزا شهجیعی و رهزا عهلیپوور و مهنسوور تهیفووری و ئهواندا ئهنجومهنی ئهدهبیتان دانا و ههوڵی تازهکردنهوهی ئهدهبیاتی کوردیتان دهدا. ئایا ئێستهش ههر شاعیرن و نهزهرتان دهربارهی شێعری کهسانێک وهک رهزا عهلیپوور و حهمهساڵح سووزهنی و شاعیرانی سهقز چییه؟
بهڕێز رهخنهگر، بهڵێ من شاعرم و ئهگهر ورد ببنهوه من ههمیشه له ههر پێناسهیهک که له خۆمی بکهم و ههر پڕۆفایلێک که له خۆمی پڕ بکهمهوه تهنانهت ئهگهر پێوهندیداریش نهبێ، بهڵام دیسان دهنووسم شاعر، چوونکه له پێناسهی خۆمدا وا دهزانم یهکهم پێناسهم و دوایین پێناسهم شاعر بوونمه. بهڵام سهبارهت بهوهی که دهربارهی ئهنجومهنی پهیڤ پرسیبووتان، بهڵی وابوو ئێمه له گهڵ ئهو چهن دۆسته که فهرمووتان ئهوکات ههستمان بهوه کرد که پێویست به دانانی گرۆپێکی ناسراو ههیه که له سهر ههوڵی تازهکردنهوهی ئهدهبی هاوچهرخی کوردی به تایبهت له ناوچهی خۆماندا به راشکاوی تێبکۆشێن. ههر چهن ئهو باسه له نێوانماندا بوو بهڵام له کاتی دانانی ئهو ئهنجومهنه دا من له تاران بووم و وهکوو هاوکار له گهڵیان بووم و له ساڵی ٨١ یان ٨٢ بوو وابزانم که من جیابووموه. سهبارهت به بهشی دیکهی پرسیارهکهتان دهبێ بڵیم، رهوتێکی پرۆفشناڵ نیه که له وتووێژێکی وا کورت دا سهبارهت به شێعری ئهو شاعێره بهڕێزانه بۆچوونی خۆم دهربڕم. دهتوانم ههر ئهوه بڵیم که ئهو دۆستانه که ناوتان بردوون شاعێرگهلێکی زۆر باشی شارهکهمانن و ئهركی زۆریشیان له بواری ئهدهبی ئێستای کوردهواریدا، به تایبهت له بواری شێعردا کێشاوه. ئهوهش زیاد دهکهم که من گهرچی رهنگه رهخنهم ههبێ له سهر شێعری کاک رهزا و کاک حهمه ساڵه، بهڵام زۆر له شێعرهکانیان چێژم بردوه و شێعری جوانم لێ خوێندونهتهوه. ئهگهر دهرفهت بوو و رێکهوت حهتمهن به جیاواز دهنووسم.
رووش
سڵاو و رێز بۆ کاکه شههابی ئازیز. ئایا له گهڵ مامۆستا شێرکۆ بێکهس پهیوهندیتان ههیه؟ ئایا ناوبراو له وهرگێڕانی شێعرهکانی له لایهن بهڕێزت ئاگاداره؟
بهڕێز رووش، من تهنیا یهک دوو جار به فهرمی کاک شێرکۆم دیوه و پێوهندیهکی وام له گهڵیان نیه. واش نازانم ئاگاداری ئهو وهرگێرانانهی من بێت له شێعره کانیان.
يك دوست
در تمام نوشتههايتان هر وقت از واژه كرد استفاده ميكنيد انرا بصورت كورد مينويسيد. دلیل اين تعمد شما را ميخواهم بدانم؟
بهڕێز "یک دوست"، هۆی ئهوه که من کورد به "کورد" دهنووسم و نهک به "کرد" له بهر ئهوهیه که وابزانم ناوی تایبهت (اسم خاص) نه تهرجومه دهکرێتهوه نه دهگۆردرێت، بۆیه وادهزانم "کرد" به عهرهبی کراوی "کورده"، چوونکه عهرهب "زهممهیان" ههیه که وهک واوی کورت کهڵکی لێ وهربگرن. بهڵام کوردی "ئێعراب به حروفه" که وایه "کورد" دروس تره. پاشان که تۆ له فارسی دا دهنووسی"کرد" نازانی مهبهستت" کردهوه (فێعل)ه یان مهبهستت وشهی "کورد" واته نهتهوهی کورد.
دوست عزیز دلیل این که من "کورد" را به این شكل مینویسم به این خاطر است که اولا: کورد اسم خاص است و اسم خاص را، نه میتوان ترجمه کرد و نه میتوان تغییر عنوان داد. بنابراین من گمان می کنم نوشتن کورد به شکل"کرد" معرب این واژه می باشد زیرا که عرب ها از اِعراب برای صدای حروف بهره میگیرند، اما زبان کوردی از نظر نوشتاری (اِعراب به حروف) است و اِعراب آن توسط حروف نگاشته می شود. از سوی دیگر شما وقتی در یک متن فارسی کلمه ی "کرد" را میبینید باید بگردید دنبال معنی آن که آیا منظور (فعل) کرد است یا نه منظور اسم یک ملت است به نام "کورد"، با نوشتن درست کلمهی کورد از این اشتباه جلوگیری میشود و نیز یک مقداری هم دوست دارم مخاطبانم با املا و گاه تلفظهای برخی کلمات در زبان خودم آشنا گردند و بدانند که به وبلاگ و نوشتهی یک کورد مراجعه کردهاند.
بۆکان موکری
دهم باش خهباتکارانی ههواڵنێریی سهقز ئازیز: تێبینی من ئهوندهیه که ههر لهو سهقزهی دراوسێمان کهسانێکی چالاک و خاوهن بهرههم زۆرن و چالاکییهکانیان زۆر لهم چهشنه کارانهی بهڕێز شێخی شوێن دانهرترن، هیوادارم کاک شههاب زیاتر ههوڵ بدات و خۆێ پێ بگهیهنێت. رێز و حورمهتم بۆ رێزدار شههاب و ستافی چالاکی ههواڵنێریی سهقز
بهڕێز بۆکان موکری، بهڕێز بیت.